Τα νοσήματα του στόματος περιλαμβάνουν την τερηδόνα, τις νόσους του περιοδοντίου, ελκώσεις του βλεννογόνου και τον καρκίνο του στόματος και του φάρυγγα. Η τερηδόνα και η περιοδοντική νόσος αποτελούν μείζονα προβλήματα δημόσιας υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι οι πιο συχνές μη μεταδοτικές ασθένειες και οι κύριες αιτίες απώλειας των δοντιών.
Η τερηδόνα προσβάλλει το 60-90% των παιδιών και το σύνολο των ενηλίκων. Η περιοδοντική νόσος εμφανίζεται κυρίως σε ενήλικες και υπολογίζεται ότι το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού εκδηλώνουν προχωρημένη περιοδοντίτιδα.
Ποια είναι η αιτία για τα νοσήματα του στόματος;
Κύριος αιτιολογικός παράγοντας και για τις 2 νόσους είναι το μικροβιακό βιουμένιο (biofilm) κοινώς τα μικρόβια. Για την τερηδόνα κυρίαρχο ρόπο παίζει ένας στρεπτόκοκκος ο S. Mutans ενώ για την περιοδοντίτιδα τα λεγόμενα περιοπαθογόνα βακτήρια. Η εξέλιξη σε τερηδονική κοιλότητα μπορεί να γίνει είτε πολύ σύντομα (2-3 μήνες) είτε αργά (έτη). Αυτό εξαρτάται από το πόσο έντονο και διαρκές είναι το ερέθισμα και η αιτία δημιουργίας της τερηδόνας. Οι υδατάνθρακες (σάκχαρα, άμυλο) αποτελούν απαραίτητο συστατικό για την έναρξη και την εξέλιξη της τερηδόνας. Ωστόσο, το γενετικό υπόβαθρο παίζει σημαντικό ρόλο στην ευπάθεια στην οδοντική τερηδόνα. Επίσης, η πιθανότητα εκδήλωσης περιοδοντίτιδας παρουσιάζει ισχυρό κληρονομικό υπόβαθρο, ωστόσο ο τρόπος ζωής, το περιβάλλον και οι καθημερινές συνήθειες είναι καθοριστικοί παράγοντες για την εμφάνιση και εξέλιξη της νόσου.
Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ χαμηλού κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου και υψηλού τερηδονικού κινδύνου και υψηλού επιπολασμού της περιοδοντίτιδας.
Ποιοι είναι οι επιβαρυντικοί παράγοντες για τα νοσήματα του στόματος;
Πολλοί παράγοντες κινδύνου μπορεί να επηρεάσουν ή να εξελίξουν μια παθολογική κατάσταση στο στόμα. Η ελλιπής στοματική υγιεινή, η ανθυγιεινή διατροφή, η κατανάλωση υδατανθράκων, το κάπνισμα και η χρήση καπνού, το αλκοόλ (οινόπνευμα) και το άγχος είναι κάποιοι επιβαρυντικοί παράγοντες.
Τι μπορώ να κάνω για να προλάβω τα νοσήματα του στόματος;
Ισορροπομένη και υγιεινή διατροφή
Να επιλέγετε τροφές που βοηθούν τα δόντια σας να διατηρούνται γερά όπως:
Τυρί, ψάρια, όσπρια, δημητριακά, κακάο, τροφές με ίνες π.χ. χόρτα, μαρούλια κ.α. φρέσκα φρούτα και λαχανικά, τροφές που περιέχουν φθόριο π.χ. παντζάρια, λάχανο, κεράσια, σπανάκι κ.α. Να αποφεύγετε την υπέρμετρη κατανάλωση υδατανθράκων κυρίως ζάχαρης σε γλυκά, καφέ, αναψυκτικά, σνακ και junk food γενικότερα καθώς συνδέεται με την ανάπτυξη τερηδόνας
Καλή στοματική υγιεινή
Βουρτσίστε τα δόντια σας 2 φορές τη ημέρα με μαλακή οδοντόβουρτσα και φθοριούχο οδοντόκρεμα. Η διάρκεια του βουρτσίσματος πρέπει να κυμαίνεται από 3-5 λεπτά. Χρησιμοποιείστε οδοντικό νήμα απλό ή σε λαβή για καθαρίσετε σημεία στα οποία δε φτάνει η οδοντόβουρτσα. Οι επιφάνειες αυτές αποτελούν το 35% του κάθε δοντιού. Η οδοντόβουρτσα πρέπει να έχει κλίση 45ο προς τα ούλα και στο σημείο εκείνο να γίνεται μια ήπια μάλαξη. Στο τέλος καθαρίστε τη ράχη της γλώσσας με ειδικά εργαλεία ή με την οπίσθια επιφάνεια της οδοντόβουρτσας.
Χρήση φθοριούχων σε διάφορες μορφές
Χρησιμοποιήστε καθημερινά φθοριούχο οδοντόκρεμα 1450ppm F. Το φθόριο ενισχύει την ανθεκτικότητα των δοντιών στην επίθεση των οξέων. Η μεγάλη αξία του φθορίου έγκειται στο γεγονός ότι μπορεί να επουλώσει πλήρως τερηδόνες της αδαμαντίνης που βρίσκονται στην αρχή τους. Το φθόριο υπάρχει επίσης σε στοματικά διαλύματα και ειδικά δισκία καθώς και σε συγκεκριμένες μαστίχες. Ο οδοντίατρος σας μπορεί να σας εφαρμόσει τοπικά φθόριο στο ιατρείο ανάλογα με τις ανάγκες σας και τον τερηδονικό σας κίνδυνο.
Διακοπή καπνίσματος
Οι καπνιστές έχουν έξι φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν κάποια κακοήθεια στη στοματική κοιλότητα. Ασθενείς με καρκίνο της γλώσσας, του φάρυγγα ή των χειλέων είναι στην πλειοψηφία τους καπνιστές. Το κάπνισμα επίσης μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση περιοδοντικών νόσων όπως ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα, να καθυστερήσει την επούλωση μιας πληγής και να επηρεάσει την επιτυχία επιβίωσης των οδοντικών εμφυτευμάτων.
Επίσκεψη στον οδοντίατρο 1 με 2 φορές τον χρόνο
Η επίσκεψη στον οδοντίατρο δυστυχώς για πολλούς ανθρώπους συνδέεται με ένα δυσάρεστο συναίσθημα. Αιτία της είναι κυρίως μια κακή ανάμνηση από το παρελθόν και ο φόβος. Ο οδοντίατρος σας είναι ο κατάλληλα εκπαιδευμένος για να αναγνωρίσει κάποιο νόσημα του στόματος ακόμα και στα πολύ αρχικά στάδια του. Σε συνδυασμό με τη σύγχρονη τεχνολογία, τη χρήση αναισθητικών και τις συντηρητικότερες προσεγγίσεις η επίσκεψη στον οδοντίατρο είναι πλέον μια ευχάριστη εμπειρία.